(C) Getty Images/iStockphoto
We kennen de dagelijkse traagheid. Burgers, ondernemers én bedrijven botsen voortdurend op nodeloze procedures die hen ontmoedigen. Ik heb het zelf ervaren toen ik een kledingzaak uitbaatte: overregulering fnuikt kansen. Voor kmo’s, de ruggengraat van onze welvaart, is dat verschrikkelijk frustrerend.
Handelsoorlog met onszelf
Dat we achterophinken, is niet alleen een gevoel maar de harde realiteit. Het IMF berekende dat versnipperde regels in de interne markt werken als douanetarieven van maar liefst 44 procent op goederen en zelfs 110 procent op diensten. Mario Draghi’s rapport waarschuwde al: Europa remt zichzelf harder af dan de gevreesde en veelbesproken buitenlandse tarieven dat doen. De economie had tien procent groter kunnen zijn, goed voor 1.700 miljard euro extra welvaart per jaar. Een handelsoorlog met onszelf dus. Daar hebben we Trump zelfs niet voor nodig. Voor investeerders klinkt in Brussel vaker ‘njet’ dan ‘ja’.
"Europa remt zichzelf harder af dan de gevreesde buitenlandse tarieven dat doen."
Onze industrie gaat door zwaar weer en dat voelen we. Europa blijft voor 55 procent afhankelijk van ingevoerde energie. Premier Bart De Wever herinnerde in zijn recente Schoo-lezing terecht aan het belang van energiezekerheid voor gezinnen en bedrijven. Onze industrie mag geen overblijfsel uit het verleden zijn. Ze is een voorwaarde voor een welvarende toekomst. Toch draait de chemiesector op het laagste peil in decennia. ExxonMobil overweegt haar Vlaamse sites te verkopen of te sluiten, goed voor meer dan 1.300 jobs. TotalEnergies sluit in Antwerpen een etheeninstallatie, wat 253 jobs raakt. Om maar te zeggen: onze industriële basis is broos geworden.
Eigenbelang van enkelen
Zelfs waar we een inhaalmanoeuvre kunnen doen, struikelen we over elkaars voeten. Europa wil tegen 2030 zelf 10 procent van zijn strategische mineralen winnen en 40 procent verwerken, maar dat is nog toekomstmuziek. In de praktijk slepen vergunningen jaren aan, onder andere door groen dogmatisme. In Vlaanderen kan één bezwaar een project stilleggen. Waar blijft die balans tussen algemeen belang en het eigenbelang van enkelen?
Die onderlinge sabotage door eigenbelang na te streven typeert ook de Unie. Zo vroeg Frankrijk vorig jaar aan de Internationale Zeebodemautoriteit om diepzeemijnbouw verboden te verklaren… terwijl het tegelijk via het overzees gebied Nieuw-Caledonië zijn nikkelbelangen wil beschermen. Dat is gewoon puur eigenbelang. Il faut le faire. Ondertussen lopen China en de Verenigde Staten almaar verder uit in de race om grondstoffen. Vlaanderen heeft met bijvoorbeeld DEME de kennis in huis om duurzaam én slim te werken.
Palaveren en moraliseren
We kunnen niet langer palaveren en moraliseren, daarvoor verandert de wereld te snel. Er zijn nieuwe financiële instellingen en handelsblokken die de bestaande wereldorde door elkaar schudden. Begin september kwamen Xi, Modi en Poetin vrolijk samen om verder te bouwen aan hun eigen blok. Vraag maar aan Yves Leterme.
"Geen klaagzangen, wel noodsignalen"
Wat ik vandaag hoor op onze industrieterreinen zijn geen klaagzangen, maar noodsignalen. In Brussel wordt die ernst nu, veel te laat, wel eindelijk gevoeld. De geopolitieke realiteit heeft ons wakker geschud uit de Europese winterslaap en het besef is doorgedrongen dat de koers radicaal moet keren. Signalen van mensen die willen vechten voor hun zaak, hun job, hun toekomst werden te lang genegeerd en welvaart en groei werden te vaak als vanzelfsprekend beschouwd. Tot nu.
Deze zomer bezocht ik tientallen bedrijven. Burgers en ondernemers verwachten dat politici niet in hun ivoren toren blijven, maar meer dan ooit voeling houden met de realiteit op het terrein. De uitdagingen in Vlaanderen en Europa zijn groot. Met minder overheid moeten we meer bereiken. Punt.
Streng migratiebeleid
Daarom pleit ik voor een échte eengemaakte markt én een open strategische autonomie. Minder bureaucratie, geen goldplating, één dienstenmarkt, diploma’s die overal gelden en een kapitaalmarktenunie die Europees spaargeld naar onze bedrijven laat stromen. Minder barrières betekent meer jobs, meer productiviteit en minder inflatie. Tegelijk moet Europa zijn buitengrenzen beschermen. Een strenger migratiebeleid, waarbij wie illegaal binnenkomt nooit EU-burger kan worden, is geen hardvochtigheid maar gezond verstand. Arbeidsmigratie is niet enkel wenselijk, het is nodig voor economische groei in Vlaanderen en Europa. Maar dan wel met respect voor de taal en cultuur.
"We blokkeren onze eigen groei in naam van idealen, terwijl anderen kansen grijpen."
De vergeten kernopdracht van de EU is welvaart creëren. De balans herstellen tussen economie en ecologie, tussen realpolitik versus symboolpolitiek. Vandaag is de slinger doorgeslagen: we blokkeren onze eigen groei in naam van idealen, terwijl anderen kansen grijpen. Een efficiëntere interne markt kan Vlaanderen jaarlijks acht miljard euro extra opleveren, zonder nieuwe belastingen of besparing.
Wat duidelijk is: het is nu of nooit. Ofwel blijven we lijdzaam toezien hoe bedrijven vertrekken, ofwel vatten we de koe bij de horens. Laat ons van energie, industrie, innovatie en welvaart dé prioriteit maken. Laat ons de bal eindelijk vooruit spelen. De Vlaming verdient een Europa dat doet wat het belooft.
